Nieuwpijn en de comfortzone

Nieuwpijn en de comfortzone

door | 24, jun, 2020 | Blog

 

Als je mijn blog wat vaker leest, dan zou het kunnen dat je wel eens denkt: Belinda heeft makkelijk praten, ze weet zoveel over zelfvertrouwen, ze heeft zoveel oefeningen uitgeprobeerd, die heeft vast geen last meer van onzekerheid. Daar kan ik een kort antwoord op geven: was dat maar zo!

 

In dit blog leg ik uit waarom je toch onzeker kan zijn ondanks veel kennis, opleiding en/of levenservaring. En dan heb ik het niet over de tien killers voor je zelfvertrouwen uit een ander blog.

 

Website maken

Ik heb me die vraag namelijk zelf wel eens gesteld: waarom ben ik toch soms weer onzeker? Dat was precies een jaar geleden. Ik was met de websitebouwer bezig om mijn website te maken. Op de website moest natuurlijk ook een stuk tekst komen over mezelf. Ik wilde daarin uitleggen hoe ik bij het onderwerp zelfvertrouwen was gekomen en waarom ik me daar jaren in had verdiept.

 

Maar in plaats van dat gewoon opschrijven, ging ik andere dingen doen. Van die dingen waar ik normaal geen zin in heb. Uitstelleritis dus omdat ik gewoon even onzeker was. Ik vond het lastig om over mijn eigen onzekerheid te schrijven. Daar had ik nog niet veel ervaring mee. Maar ik baalde er wel van. Wist ik zoveel af van zelfvertrouwen, had ik al die oefeningen gedaan en voelde ik me toch een beetje als een konijn dat in het felle licht van een koplamp kijkt.

 

Nieuwpijn en de comfortzone

Ik had last van ‘nieuwpijn’. Als je uit je comfortzone gaat, en dat is vaak het geval als je iets voor het eerst doet, dan wordt de amygdala in je brein actief. Dit amandelvormige stukje brein kun je vergelijken met een ingebouwde alarmbel. Het reageert met de aanmaak van stresshormonen. Zo zorgt je brein ervoor dat je alert bent én op je hoede. Dit geeft een vervelend, onzeker of opgejaagd gevoel. Dat gevoel noem ik nieuwpijn.

 

Het lijkt namelijk op spierpijn. Bij spierpijn verleg je je fysieke grenzen en bouw je aan sterkere spieren. Als je uit je comfortzone gaat, verleg je ook grenzen. Je bouwt zelfvertrouwen op. Net als een groep spieren die je een paar keer hebt getraind, neemt de spierpijn af naarmate je sterker wordt. Ook dat geldt voor nieuwpijn.

 

De regel van vijf

Dat doet me denken aan de regel van vijf. Je brein went namelijk snel aan nieuwe situaties. Wat de eerste keer nog een berg was, is de tweede keer een heuvel. En de derde keer een hobbel en de vierde keer een hobbeltje. De vijfde keer is het vlak.

 

Vergelijk het met de eerste schoolweek op de middelbare school, of de eerste werkweek bij een nieuwe baan. De eerste dag is spannend, alles is nieuw. Je hebt misschien wat slechter geslapen. Op dag 2 is er ook nog wat spanning, maar al iets minder. Op dag 3 begint het te wennen. Je valt weer makkelijk in slaap, je hebt minder indrukken te verwerken. Op dag 4 wordt het al normaal. Je weet zo’n beetje wat de dag gaat brengen. Op dag 5, ben je gewend, je ontspant. De nieuwpijn is weg.

 

Volkomen normaal

En net als de sporter die een warming-up doet voordat de training begint, kun je iets soortgelijks doen: jezelf een peptalk geven. Of een dagelijkse affirmatie gebruiken: ik kan het en ik doe het. Je kunt een coach zijn voor jezelf door onbevangen en zonder oordeel te kijken naar de resultaten: wat ging er goed vandaag? Wat ging er minder goed en ga ik morgen anders doen? En net als bij spierpijn helpt goede voeding en rust. Maar de grootste les is dat het gevoel, de nieuwpijn, volkomen normaal is en erbij hoort als je iets nieuws doet dat belangrijk voor je is. Nieuwpijn is dus positief. Het hoort bij persoonlijke groei en ontwikkeling.

 

Ik heb gemerkt dat uit mijn onzekere momenten meestal iets positiefs ontstaat. Toen ik aan mijn website werkte, vroeg ik me af welke oefening of tip mij nu zou helpen om die nieuwpijn te overwinnen. Zo kwam het idee voor een e-boek met 7 oefeningen voor meer zelfvertrouwen. Van dat idee kreeg ik energie. De uitstelleritis verdween, ik kon weer verder.

 

Elke uitdaging is een kans om jezelf te ontwikkelen, de nieuwpijn voor lief te nemen en gewoon te bloeien met zelfvertrouwen.

 

Wat is jouw volgende uitdaging? Ik wens je alvast veel succes!

 

 

 

Fotograaf Jukan Tateisi on Unsplash

Ontdek je talent en vergroot je zelfvertrouwen

Ontdek je talent en vergroot je zelfvertrouwen

door | 17, jun, 2020 | Blog

 

Een van de makkelijkste manieren om zelfverzekerd door het leven te gaan is je talenten te gebruiken. Het leren herkennen van je talenten is daarom een goed idee. Want talent hebben we allemaal.

 

Oefening Ontdek je talent

Het woord talent wordt vaak gebruikt als er nieuwe, grote, talenten worden ontdekt. Het is wat moeilijker om ‘gewoon’ talent te ontdekken. Vandaar dit blog. Online kun je natuurlijk een talententest doen maar ik heb gemerkt dat de vragen uit de volgende oefening veel beter beklijven en meer inzichten geven.

 

1.     School

Ga in gedachten terug naar je schooltijd. Welke vakken vond je toen het leukst? Bij welk vak vond je het jammer dat het uur erop zat? Bij welk vak deed je meer dan je gevraagd werd?

 

2.     Tijd

Wanneer ben je zo geconcentreerd bezig dat je de tijd vergeet? Als je tijdens de bezigheid jezelf afvraagt wanneer je dit weer kunt gaan doen, dan is de kans groot dat een van je talenten aan het werk is. Ik heb zelf een keer meegemaakt dat ik zo geconcentreerd bezig was met schrijven, dat ik de tijd inderdaad vergat. Pas toen ik de klok drie keer hoorde slaan, kwam ik weer in het hier en nu. Op dat moment wist ik niet dat dat iets zei over een aanwezig talent. Nu zie ik deze ervaring als aansporing om regelmatig te schrijven (fijn dus, dit blog) en mijn schrijfstijl verder te ontwikkelen.

 

3.     Activiteiten

Welke activiteiten maken je daadkrachtig en geven je nieuwe energie? Waar voel je je prettig bij? Hoe snel maak je je dingen eigen? In welk leerproces sla jij stappen over? Of bedenk je uit jezelf kneepjes en foefjes? In welke activiteit ga je helemaal op? De spontane reacties op situaties waarmee je wordt geconfronteerd, tonen je talenten aan. Bijvoorbeeld stressbestendigheid als je rustig blijft in een gevaarlijke situatie. Om nog even een persoonlijk voorbeeld te geven: ik heb geen talent voor koken. Ik volg altijd minutieus het recept en ik sla geen enkel stapje over (of ik moet het vergeten!). Ik ga tijdens het koken nooit experimenteren en ik blij als het er weer op zit en we aan tafel kunnen. Een baan als kok lijkt mij daarom heel vermoeiend.

 

4.     Sterk verlangen

Hoewel spontane reacties het duidelijkst je talenten blootgeven, is er nog een belangrijke aanwijzing: een sterk verlangen duidt op talent. Ik vind dit een ontroerend citaat van Vincent van Gogh: ‘Als een stem in je zegt: “Je kan niet schilderen”, doe het dan toch en de stem zal zwijgen’. Vincent van Gogh was niet overtuigd van zijn talent maar hij had wel een sterk verlangen om te schilderen en zichzelf daarin te ontwikkelen. Hij had ervaren dat schilderen hem blij en daadkrachtig maakte. Hij wist dus dat dat negatieve stemmetje in zijn hoofd ophield als hij gewoon begon. Dat is wat Abraham Maslow bedoelde met zelfverwezenlijking: de hoogste menselijke behoefte. ‘Een musicus moet muziek maken, een schilder schilderen en een dichter dichten, als ze volkomen gelukkig willen zijn. Wat iemand kan zijn, moet hij ook zijn.’ Piramide Maslow

 

5.     Complimenten

Tot slot een laatste vraag die je helpt om talent op te sporen: Wat is het beste compliment dat je ooit hebt gekregen? En welk compliment wuif je weg? Omdat een talent zo natuurlijk en normaal voor je is, heb je vaak niet in de gaten dat het om een talent gaat. Carice van Houten zei over haar eerste filmrol: ‘ik deed maar wat’. Hoe eerder je afweet van je talenten hoe makkelijker het is om ze verder te ontwikkelen. Als je jong bent, ben je onbevreesder en stap je makkelijker uit je comfortzone.

 

Als je weet wat je talenten zijn, kun je kijken welke baan of werkzaamheden daar goed bij passen. Dat kan nog best een puzzel zijn. Het is logisch dat een brandweerman stressbestendig moet zijn en iemand die in de zorg werkt, empathisch. Je kunt met een goede vriend(in) of coach samen ideeën bedenken in welk beroep jouw talent het beste tot zijn recht komt. De website Nationaleberoepengids geeft per competentie veel informatie over tal van beroepen. Succes met het ontdekken van je talenten!

 

 

Photo by Jan Gottweiss on Unsplash

 

 

Zelfvertrouwen behouden, 3 manieren

Zelfvertrouwen behouden, 3 manieren

door | 10, jun, 2020 | Blog

Lichte paniek

Voor een groep van dertig vrouwen hield ik, in het Engels, mijn verhaal. Over zelfvertrouwen. Ik vertelde over mezelf in relatie tot zelfvertrouwen en legde uit waarom zelfvertrouwen zo belangrijk is en hoe je het opbouwt. De dames hingen aan mijn lippen en enthousiast ging ik verder. Maar toen ik ze een grafiek liet zien, sloeg de sfeer om. Er klonk geroezemoes, hun aandacht was weg. De vrouw die deze ochtend had georganiseerd kwam aangesneld. Ik zag lichte paniek in haar ogen. “Vertel alsjeblieft iets positiefs anders gaan al deze vrouwen moedeloos naar huis!”

 

Ken je publiek

Wat was er gebeurd? Ik dacht dat ik een redelijk beeld had van het publiek: vrouwen, expats van Britse komaf en van middelbare leeftijd. Door het woord expats was ik ervan uit gegaan dat deze vrouwen werkten. Maar dat bleek niet zo te zijn. Ze waren getrouwd met expats, hun echtgenoten werkten voor internationale bedrijven en zo waren ze lang geleden in Nederland terecht gekomen. Deze vrouwen hadden de rol van huisvrouw en moeder met verve vervuld toen de kinderen jong waren. En er zaten in het zaaltje duidelijk meer zeventigplussers dan veertigplussers.

 

Behoud het goede: drie manieren

Het plaatje dat ik ze even daarvoor had getoond was een grafiek die laat zien hoe zelfvertrouwen zich ontwikkelt in een mensenleven. En daar zat hun schrik: fijn voor de jongere generatie om te weten dat zelfvertrouwen vanaf je vijfendertigste toeneemt maar zij zaten nu in de verkeerde leeftijdscategorie. Want vanaf je vijfenzestigste gaat het, eh helaas bergafwaarts. Oeps! Zaten ze net lekker in hun vel, kwam er een of andere Truus vertellen dat het gedaan was met hun zelfvertrouwen. Ze hadden de top bereikt, nu wachtte een steile reis naar beneden. Dat vertelde ik aan vrouwen die zonder baan buitenshuis, waarschijnlijk iets minder zelfvertrouwen hadden ontwikkeld dan vrouwen met baan en nu te horen kregen dat het alleen maar minder werd. Wat kon ik nog doen om de situatie te redden?

Om er toch nog een positieve draai aan te geven heb ik uitgelegd dat er drie manieren zijn om zelfvertrouwen te behouden of prettig constant te houden. Dit zijn ze en ik heb er nog wat tips aan toegevoegd:

 

  • Zorg dat je van betekenis bent voor anderen

Help of ondersteun anderen, doe vrijwilligerswerk, deel je kennis, ga de politiek in, doe bestuurswerk. Je leert jezelf beter kennen, je leert weer nieuwe mensen kennen en je maakt je tegelijkertijd nuttig. Het helpt je om gezien te worden en je vaardigheden verder te ontwikkelen.

 

  • Zorg voor succes

Doe datgene waar je goed in bent of plezier aan beleeft zo vaak mogelijk. Anders gezegd: zorg ervoor dat jouw talent de ruimte krijgt. Zo hou je je zelfvertrouwen op peil. Als je niet precies weet wat je talenten zijn, overweeg dan een test. Of vraag een vriend(in) of coach. Een ding om te onthouden: als je iets doet en je vergeet de tijd én je vraagt je af wanneer je dit weer kunt doen, dan weet je zeker dat een van je talenten aan het werk is. Dat kan ook iets zijn, waar je eerder nooit tijd voor had. Volgende week gaat mijn blog over het ontdekken van je talent.

 

  • Zorg voor persoonlijk leiderschap

Vertrouw op je eigen oordeel en kom voor je eigen belangen of behoeften op. Laat je stem horen, uit je en kies zonder druk van anderen. Als je wat minder zelfvertrouwen hebt, is dat lastig. Je moet dan eerst uit je comfortzone en dat voelt vervelend. Lees dit blog waarom dat zo is of lees deze om te zien hoe dat makkelijker kan.

 

De belangrijkste les: wees actief. Zie zelfvertrouwen als een spier die gebruikt moet worden om sterk te blijven. Achter de geraniums of in je comfortzone blijven betekent stilstand. Dat geldt op iedere leeftijd. Doe iets dat goed bij je past en waar je plezier aan beleeft.

Ik had mijn lesje trouwens wel geleerd. Bij de volgende presentatie wilde ik precies weten wie er in de zaal zaten. Dat is dan weer het voordeel van mijn leeftijd, genoeg zelfvertrouwen nu om een volgende keer toch weer ja te zeggen tegen een presentatie over zelfvertrouwen.

 

 

Foto: Elliot Sloman via Unsplash

 

Zelfvertrouwen en racisme: een pijnlijke combinatie

Zelfvertrouwen en racisme: een pijnlijke combinatie

door | 03, jun, 2020 | Blog

Het is rond 08:00 uur en ik wil op Twitter een berichtje plaatsen met de link naar mijn laatste blog. Ik zie berichten over Trump, de protesten in Amerika en lees tweets van Barack Obama. Een half uur later sta ik op voor een kop koffie. Ik ben helemaal vergeten om zelf een bericht te plaatsen. Bij het koffieapparaat denk ik na over racisme en discriminatie. Wat doet het met je zelfvertrouwen als je wordt gediscrimineerd? Die gedachte doet me pijn. Het antwoord ligt voor de hand.

 

Online zoek ik of er onderzoek naar is gedaan. Ik lees over de effecten van discriminatie en realiseer me dat dit een echt groot en complex probleem is. Groot omdat het zoveel mensen aangaat en complex vanwege de oorzaken en wat het met mensen doet.

 

Wetenschappers gebruiken een vragenlijst om racisme en discriminatie te meten. Als je de vragen ziet, krijg je een breder beeld van wat racisme en discriminatie inhouden. Dit zijn de vragen:

 

Hoe vaak overkomt u in uw dagelijkse leven een van de volgende dingen? 

  1. U wordt minder hoffelijk behandeld dan andere mensen.
  2. U wordt met minder respect behandeld dan andere mensen.
  3. U krijgt slechtere service dan andere mensen in restaurants of winkels.
  4. Mensen lijken te denken dat u niet slim bent.
  5. Mensen lijken bang voor u te zijn.
  6. Mensen lijken te denken dat u oneerlijk bent.
  7. Mensen lijken te denken dat ze beter zijn dan u.
  8. U wordt uitgescholden of beledigd.
  9. U wordt bedreigd of lastiggevallen.

 

Stel dat je dat regelmatig mee maakt? Dat is heftig. Het gevolg is dat mensen die regelmatig gediscrimineerd worden, vaker te maken krijgen met:

  • Depressie;
  • Laag zelfbeeld;
  • Slechtere gezondheid;
  • Gevoelens van machteloosheid

 

Dat maakt het probleem van racisme en discriminatie complex. Want om jezelf staande te houden in de wereld én vooruit te komen, is een extra grote uitdaging als je te maken hebt met depressie. En een laag zelfbeeld. En een slechtere gezondheid. En gevoelens van machteloosheid. Dus als je iets kunt doen, dan moet je dat gewoon doen. Bijvoorbeeld door je verdiepen in racisme. De autobiografie van Nelson Mandela lezen, of het boek van Michelle Obama. Of de film Invictus kijken of Green Book. Een Ted talk kijken, bijvoorbeeld die van Chimamanda Adichie over The danger of a single story.

 

Foto: Michelle Henderson via Unsplash.com

 

Bronnen:
https://www.washingtonpost.com/health/racism-has-devastating-effects-on-childrens-health-pediatricians-warn/2019/08/02/ce5fc96a-b313-11e9-8f6c-7828e68cb15f_story.html
 
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4982390/
 
https://scholar.harvard.edu/files/davidrwilliams/files/measuring_discrimination_resource_june_2016.pdf
Zelfvertrouwen: een test

Zelfvertrouwen: een test

door | 27, mei, 2020 | Blog

Welke van de acht ben jij?

Toen ik begon aan ‘project Zelfvertrouwen’ – het idee om een boek over dit onderwerp te schrijven – vond ik de research super interessant. Ik las in die dagen ook oude boeken over zelfvertrouwen. Bijvoorbeeld een boek uit 1977 van psycholoog Abraham Maslow. Een boek waar ik soms nog steeds iets in opzoek is van de Amerikaanse professor Mruk.

Hij beschrijft dat zelfvertrouwen een combinatie is van vaardigheid (dat wat je goed kunt) en waardigheid (zelfrespect). Het draait om de juiste balans tussen deze twee. Mruk maakte daarnaast een indeling van acht verschillende typen zelfvertrouwen en de bijbehorende kenmerken. Zo’n rangschikking is handig om iets dat complex is, toch overzichtelijk te maken. Ik heb ze vertaald en beschrijf ze hieronder. En ik heb er een citaat bij gezocht.

Als je jezelf herkent in een van de acht typen, kan dat misschien confronterend zijn.  Zo’n indeling is natuurlijk een versimpeling, er gaat daardoor wel wat nuance verloren. Er zijn bijvoorbeeld ook combinaties van deze acht types mogelijk.

Als de uitkomst is dat je wat meer zelfvertrouwen kunt gebruiken, begin dan met meer zelfkennis. Door meer zelfkennis leer je ook je goede eigenschappen beter kennen en leidt het makkelijker tot zelfacceptatie en zelfvertrouwen. Aan het einde van dit blog, vind je een link naar een test om je zelfvertrouwen te meten.

 

Figuur 1. Acht typen zelfvertrouwen

Figuur 1. Acht typen zelfvertrouwen

 

 

 

 

Zelfvertrouwen gebaseerd op waardigheid

Algemeen: instabiel of fragiel zelfvertrouwen. Er is minder vertrouwen in de eigen vaardigheden en dat wordt gecompenseerd door focus op waardigheid.

  1. Narcistisch

    Mensen die laten zien dat ze zichzelf erg belangrijk vinden en daarin sterk overdrijven. Ze verlangen van hun medemensen dat hun bijzondere karakter en capaciteiten worden opgemerkt en erkend. Ze reageren te sterk op mensen die hun bekwaamheden of prestaties in twijfel trekken. Denk aan Trump. Narcisten hebben echter zo’n laag zelfbeeld dat de gedachte dat ze niet goed genoeg zijn, te pijnlijk is om onder ogen te zien. Door hun vaardigheden en prestaties op te blazen, of die van hun partner of kinderen, proberen ze de pijn en de depressieve gevoelens af te wenden.

Shyness has a strange element of narcissism, a belief that how we look, how we perform, is truly important to other people. – André Dubus

 

  1. Gericht op goedkeuring

    Mensen die hun doen en laten aanpassen aan bijvoorbeeld ouders, partner en vrienden om bevestiging en goedkeuring te krijgen. Die aanpassing is nodig om zichzelf staande te houden en zich waardig genoeg te voelen. De eigen behoeften en waarden & normen zijn minder belangrijk en/of worden verwaarloosd. Ze zijn gevoelig voor kritiek en gaan ver in hun aanpassing om afkeuring te vermijden door weinig risico’s te nemen, onder te presteren en confrontaties uit de weg gaan.

Your time is limited, so don’t waste it living someone else’s life. Don’t let the noise of others’ opinion drown out your own inner voice. – Steve Jobs

 

Zelfvertrouwen gebaseerd op vaardigheid

Algemeen: instabiel of fragiel zelfvertrouwen. Minderwaardigheidsgevoelens worden gecompenseerd door focus op vaardigheden.

  1. Prestatiegericht

    Mensen die voor hun zelfvertrouwen te veel leunen op succes en prestaties. In een maatschappij of omgeving waar prestaties statusverhogend zijn, is het verleidelijk om extreem hard te werken en de competenties maximaal in te zetten. Als het zelfvertrouwen te veel gebaseerd is op vaardigheden, dan krijgt het zelfvertrouwen een enorme knauw bij tegenslag, kritiek, afwijzing of ontslag. Dit leidt vervolgens tot zelfkritiek, zelf-afwijzing of burn-out.

When there is no enemy within, the enemies outside cannot hurt you. –  Afrikaans gezegde

 

  1. Antisociaal

    Mensen die asociaal en soms agressief gedrag vertonen en ten koste van anderen succes willen boeken. Er is een overdreven grote behoefte aan macht of succes. Het kan leiden tot meedogenloos handelen om de top te bereiken.

Confidence…thrives on honesty, on honor, on the sacredness of obligations, on faithfull protection and on unselfish performance. Without them it cannot live. – Franklin D. Roosevelt

 

 

 

Laag zelfvertrouwen

Algemeen: weinig zelfvertrouwen en gericht op behoud van het huidige niveau van vaardigheden en gevoel van waardigheid. Niet durven en niet doen.

  1. Negatief

    Mensen die wel hun hart zouden willen volgen maar zich onvoldoende vaardig voelen om een risico te nemen. Het wordt negatief genoemd omdat deze mensen kansen onbenut laten en met minder genoegen nemen.

Low self-esteem is like driving through life with your handbrake on. – Fred Rogers

 

  1. Minderwaardigheidscomplex

    Mensen die zich minderwaardig en minder vaardig voelen en daardoor slechter functioneren. Ze zijn vatbaar voor depressies. Daarnaast kunnen ze meer moeite hebben met het opbouwen en behouden van belangrijke relaties. Het hebben van ambities is ondenkbaar.

If you doubt yourself, then indeed you stand on shaky ground. – Henrik Ibsen

 

 

Veel zelfvertrouwen

Algemeen: stabiel zelfvertrouwen. Staan open voor nieuwe ervaringen, zijn optimistisch en reageren niet overgevoelig op kritiek.

  1. Positief

    Mensen die zichzelf veilig genoeg voelen om hun beperkingen en fouten toe te geven en die zonder bevestiging en goedkeuring van andere gelukkig kunnen zijn. Door hun zelfacceptatie hebben ze minder bevestiging nodig. Ze zijn in staat om hun eigen weg te kiezen en hun hart te volgen ondanks onzekerheden.

When you become comfortable with uncertainty, Infinite Possibilites open up in your life. – Eckhart Tolle

 

  1. Authentiek

    Mensen met een stabiel en realistisch zelfbeeld die hun capaciteiten ontwikkelen en tot het authentieke niveau van zelfvertrouwen komen. Een natuurlijk zelfvertrouwen dat op een waardige manier het hoofd biedt aan de uitdagingen van het leven.

Dance like no one is watching, sing like no one is listening, love like you’ve never been hurt, and live like it’s heaven on earth. – Susanna Clark / Richard Leigh

Ik hoop dat je in de laatste categorie valt. Bij mezelf zie ik gelukkig een stijgende lijn. Laat gerust een comment achter als je wil reageren op dit blog. En dan nu de test. Je vindt ‘m via deze link Vragenlijst Zelfvertrouwen.

 

 

 

 

 

Bron: Self-Esteem Research, Theory, and Practice, Christopher J. Mruk, Springer Publishing Company, New York
Foto: omslag van een gedeelte van het boek van Christopher Mruk

 

 

 

 

 

Fouten maken en toch verder komen

Fouten maken en toch verder komen

door | 20, mei, 2020 | Blog

Lol

Jaren geleden werkte ik bij een bedrijf waar een aantal collega’s uit Den Haag kwam. We hadden een hoop lol en er werd vaak in plat Haags een dolletje gemaakt. Regelmatig zong er wel iemand ‘O, o, Den Haag’ van Harrie Jekkers. Jiskefet was nog op televisie en elke woensdag hoorde je een collega zeggen dat Zaagmans langskwam: om de week doormidden te zagen.

 

Verkeerde naam

Ik werkte voor de verkoopmanager en moest regelmatig offertes versturen. Op een ochtend vond ik een gele memoplakker op mijn bureau van hem. Offerte stond erop, wat prijzen, 5% korting, de bedrijfsnaam en de naam van de contactpersoon: Hobbesmets. Ik ging aan de slag, maakte de offerte en stopte hem in een envelop. E-mail bestond nog niet. Ik legde een kopietje op het bureau van de verkoopmanager zodat hij wist dat de offerte was verstuurd.

 

Toen ik de volgende ochtend binnenkwam zag ik alle hoofden mijn kant opdraaien. Vreemd dacht ik, ik ben gewoon op tijd. ‘Deze offerte heb je toch niet verstuurd hè?’ De verkoopmanager keek me streng aan. Hij hield het kopietje omhoog. ‘Ja, tuurlijk. Dat stond op het memoblaadje,’ antwoordde ik een beetje ongerust. Na wat gevloek kwam de uitleg: de contactpersoon heette anders en zeker geen Hobbesmets. Hobbesmets bleek een Haagse uitdrukking voor armoedzaaier. ‘Waarom stond dat dan op het blaadje?’ wilde ik nog weten. Ik hoorde mijn collega’s om me heen in lachen uitbarsten.

 

Omgaan met fouten

Ik moest aan dit voorval denken toen ik het boek las van de psycholoog Carol Dweck, Mindset, de weg naar een succesvol leven. Als jong onderzoeker wilde Dweck weten hoe mensen omgaan met fouten. Ze ging kinderen observeren die een steeds moeilijker opgave moesten maken. Dweck verwachtte dat er veel verschillen zouden zijn in de reacties. Dat was niet zo. Bijna alle kinderen reageerden hetzelfde. Ze wilden liever stoppen. Op twee jongens na. Die werden juist enthousiast toen ze de moeilijke opgaven kregen. ‘Leuk, een uitdaging!’, zei de een. In plaats van bezorgd te denken: ‘ik kan dit niet’.

 

Dweck ging er voor die tijd vanuit dat je iets kunt of niet. Je was slim en je had talent of je was dom en niet getalenteerd. Dweck stond daarin niet alleen. Het was gewoon zoals veel mensen dachten. Ik herken het omdat mijn vader ook die opvatting had. Je intelligentie stond vast, punt. De een had een talenknobbel, de ander een wiskundeknobbel. Of geen knobbel.

 

 

De mindset

Het idee dat talent of IQ niet ontwikkeld kan worden noemde Dweck de statische mindset. De enthousiaste reactie van de twee jongens gaf ze de naam groei mindset.De statische mindset gaat er dus vanuit dat intelligentie, persoonlijkheid en karakter vaststaande eigenschappen zijn. Er moet iets in de basis aanwezig zijn, want anders valt er niets te ontwikkelen. Die denkstijl maakt je wel een beetje kwetsbaar. Een fout maken betekent dan al snel dat je geen aanleg hebt. Dus doe je je best om niet dom over te komen.

 

Het zorgt er ook voor dat je hoge eisen aan jezelf stelt. Als iets lang nodig heeft (een blog schrijven bijvoorbeeld) kun je dat met een statische mindset zien als falen. Of als je collega iets snel onder de knie heeft en jij niet. Het maakt je onzeker. Met een statische mindset moet je meer moeite doen om zelfvertrouwen te krijgen of te behouden. 

 

Verder heb je met deze denkstijl de neiging om:

– Uitdagingen te vermijden;

– Je defensief te gedragen en het gauw op te geven;

– Inspanning te zien als zinloos of;

– Kritiek of leerzame, negatieve feedback te negeren;

– Succes van anderen als bedreiging te zien.

 

Met een statische mindset blijf je dus veilig in je comfortzone. Je komt volgens Dweck snel op je ‘maximale niveau’. Je bereikt minder omdat er simpelweg minder oefening is. En dus minder ontwikkeling.

 

Nieuwe ontdekkingen

Dankzij de uitvinding van de MRI is er de laatste vijftien jaar veel ontdekt over de werking van het brein. Het brein blijkt juist heel flexibel te zijn. Neuroplasticiteit heet dat. Zelfs op latere leeftijd kunnen de hersenen nieuwe verbindingen leggen (al gaat het iets minder snel). Het oude idee dat talent of IQ niet ontwikkeld kan worden is dus echt achterhaald. Je kunt je brein verder ontwikkelen door: lezen, dansen, slapen, creatief bezig zijn, een muziekinstrument leren spelen en reizen maken naar plaatsen waar je nog niet bent geweest. Goed nieuws.

 

Dat je in deze tijd toch last kan hebben van een statische mindset, ligt aan goedbedoelde complimenten. Als je wordt gecomplimenteerd met: ‘Wat ben je toch slim’, of ‘wat een talent ben jij!’ krijg je de neiging om dat beeld vast te houden. Je durft daarna geen fout meer te maken! Beter zijn complimenten die over de inzet gaat. ‘Wat heb je hard gewerkt’, of ‘wat goed dat je hebt doorgezet ondanks die tegenslag’.

 

Naar een groei mindset

Een groei mindset ontwikkelen is volgens Dweck prima te doen. Het begint met anders te kijken naar het leerproces: als je iets nieuws leert, horen fouten maken en oefenen er gewoon bij. Een fout maken is niet langer een aanval op je zelfbeeld. Als je een groei mindset wilt, is dit het advies:

– Verwelkom uitdagingen;

– Geef niet op bij tegenslag;

– Zie inspanning als de weg naar meesterschap;

– Leer van kritiek;

– Haal lering en inspiratie uit het succes van anderen.

 

Carol Dweck eindigt haar boek met eerlijke woorden: heeft de groei mindset al haar problemen opgelost? Nee. Maar het leidde wel tot een ander, rijker leven. Ze leeft bewuster, ze durft meer en ze is oprechter.

Van de Hobbesmets-fout trok ik me trouwens niet veel aan. We hebben de offerte opnieuw verstuurd, nu met de goede naam en een flauw excuus over Word. Maar van een deal is het niet meer gekomen.

 

Foto: John Schnobrich via www.unsplash.com

 

 

Pin It on Pinterest