Sorry hoor

Brené Brown ken je vast wel, de hoogleraar uit Texas die onderzoek doet naar schaamte, maar Harriet Lerner misschien nog niet. Mij zei de naam niets, totdat Brené Brown haar interviewde voor een podcast. Onlangs las ik een boek van Harriet Lerner en ik kan het iedereen aanraden.

Bijzondere opvoeding

Het boek gaat over oprechte excuses maken en heet ‘Sorry hoor’. Lerner beschrijft vijf manieren om een verontschuldiging te verknallen en hoe je het wel goed kan aanpakken. En ook over onze neiging defensief te reageren als we kritiek krijgen.

Harriet Lerner kreeg zelf een bijzondere opvoeding. Haar moeder was een vooruitstrevende vrouw die ervoor zorgde dat Harriet en haar zus al op driejarige leeftijd wekelijks naar een psycholoog gingen. Gewoon om te leren praten over gevoelens. Ik vond deze passage in het boek opvallend. Die gaat over haar moeder en haar stijl van opvoeden:

Als klein meisje in Brooklyn leerde mijn moeder mij iets heel belangrijks. Als iemand iets onaardigs zei of deed (een gemeen iemand bij de kassa in de supermarkt bijvoorbeeld) zei mijn moeder altijd: ‘Zij is vast erg ongelukkig.’ Ze zei dat niet als excuus; het was niet meer dan een rustige observatie waar ik het volgende advies van maakte: ‘Vat dingen niet zo persoonlijk op; mensen kunnen door ontevredenheid of onzekerheid domme dingen zeggen. Als een ander zich misdraagt, ligt dat aan die ander, niet aan jou.’

Zelfbeeld en onzekerheid

Voor mij was het een eyeopener om te lezen dat sorry zeggen en zelfbeeld, onzekerheid en gevoel van eigenwaarde met elkaar te maken hebben. Als je weinig zelfvertrouwen hebt, is het moeilijker om toe te geven dat je iets fout hebt gedaan: iemand kwetsen, een ongevoelige opmerking maken, iets vergeten wat je hebt afgesproken. We willen het liefste ons ego, ons favoriete beeld van onszelf beschermen. Dat is vaak de reden waarom we in eerste instantie geneigd zijn om met tegenargumenten te komen als iemand kritiek heeft.

Volgens Harriet Lerner heb je een flinke portie zelfvertrouwen en zelfkennis nodig om kritiek goed te ontvangen en niet meteen in de verdediging te gaan. Dat deed me onmiddellijk denken aan mijn eerdere blog over narcisme en Donald Trump. Het ontbreekt de narcist aan zelfvertrouwen en hij zal er alles aan doen om dat te verhullen. Bijvoorbeeld door meteen in de aanval te gaan in plaats van open te staan en gewoon te luisteren.

Een groot cadeau

In de podcast bij Brené Brown vertelt Harriet dat een goede verontschuldiging een cadeau is. Een cadeau voor de relatie, een cadeau voor jezelf en een cadeau voor de ander:

Voor de relatie omdat fouten maken menselijk is en als we dat kunnen toegeven met een oprecht excuus dan verdwijnt de boosheid, de ander voelt zich gehoord en gezien en je kunt weer samen verder.

Voor jezelf omdat je verantwoordelijkheid neemt voor je gedrag. Hierdoor neemt je gevoel van eigenwaarde toe, je wordt betrouwbaarder en je bent integer. Ook al zie je er tegenop om je te moeten verontschuldigen, bijvoorbeeld omdat je nog meer kritiek verwacht, het tegenovergestelde is waar. Je krijgt juist meer respect als je een fout toegeeft.

Voor de ander omdat je de boosheid of wrok wegneemt. De ander kan zich ontspannen, het voorval loslaten en zich opnieuw veilig voelen in de relatie.

Zo had ik er nog niet naar gekeken. Een echte eyeopener dus. Ik heb me voorgenomen om voortaan beter te luisteren en niet meteen tegenargumenten te bedenken. Mocht je nog een cadeautje zoeken voor de feestdagen (of voor jezelf), ik kan het boek van harte aanbevelen!

Liefs,

Belinda

Deze TEDx met de titel ‘Why Won’t He Apologize?’ van Harriet Lerner is ook de moeite waard!