Op mijn website staat de zin: zelfvertrouwen maakt het leven leuker. Een van de redenen daarvoor is dat je met meer zelfvertrouwen assertiever bent. En dat assertieve zorgt ervoor dat je meer controle hebt omdat je nee kunt zeggen als dat nodig is. Dat levert meer zelfrespect op, minder frustratie en betere relaties.
Assertief zijn is niet ‘bitchy’
Toch wordt assertiviteit soms negatief opgevat en is het beeld dat het kattig, snibbig of bits is. Maar een assertieve reactie is juist niet bozig of bitchy. Daarom een blog over de kunst van het nee zeggen.
“The art of leadership is saying no, not yes. It’s very easy to say yes.”
Tony Blair
Changing for good
Een mooi citaat van Tony Blair, maar dat ja zeggen zo makkelijk is als je eigenlijk nee bedoelt, daar heb ik mijn twijfels bij. Want zodra je ja zegt, is de kans groot dat je jezelf daarna verwijten gaat maken. Tenminste, als je een beetje op mij lijkt. Gelukkig heb ik veel geleerd van mijn ‘project zelfvertrouwen’. Zo kwam ik dit rijtje tegen in het boek Changing for good van de auteurs Prochaska, Norcross en DiClemente. Volgens hen is assertiviteit:
- Het recht gehoord te worden
- Het recht invloed te kunnen uitoefenen
- Het recht om fouten te maken
- Het recht om de aandacht op je te vestigen
- Het recht om van gedachten te veranderen
- Het recht op eigen gedachten en gevoelens
- Het recht om andermans oordelen te weerstaan;
- Het recht om jezelf niet te hoeven rechtvaardigen;
- Het recht op beperkingen: beperkte kennis, beperkte zorg voor anderen, beperkte verantwoordelijkheid voor anderen en beperkt in tijd;
- Het recht op respect voor je beperkingen.
Ik vond het destijds een indrukwekkend lijstje. En ook een heerlijk lijstje, eentje waarvan je meteen ontspant. Want hoe vaak lees je dat je het recht hebt op beperkingen en zelfs recht hebt op respect voor je beperkingen?
Uitgaan van gelijkwaardigheid
Een belangrijk uitgangspunt van assertiviteit is dat de ander dezelfde rechten heeft. De ander mag dus ook fouten maken en heeft ook recht op zijn of haar beperkingen. Er is dan sprake van gelijkwaardigheid. En daar zit het probleem want met minder zelfvertrouwen, heb je sneller de neiging om je minder te voelen.
Sub-assertief – assertief – agressief
Het helpt om wat meer af te weten van gedrag dat hoort bij sub-assertief, assertief en agressief reageren. Bij sub-assertief durf je bijvoorbeeld niet te vragen om uitleg als je een instructie niet hebt begrepen, ben je gespannen om een kletspraatje te maken met een onbekende, geef je in gezelschap je mening niet of erger je je enorm aan iemand met het hoogste woord en doe je niets.
Agressief reageren is een dominante houding die zich uit door slecht te luisteren, en iemand steeds in de rede te vallen. Of overdreven veel kritiek geven en dat alsmaar herhalen. En door met stemverheffing te praten of erger, te schreeuwen. Negeren is ook een vorm van agressie.
Assertief reageren gaat zo:
- Geef de feiten
- Zeg hoe je je voelt
- Kijk door de ogen van de ander
- Vraag om wat je wilt
Een voorbeeld om het te verduidelijken. Stel dat je teammanager probeert om een project zo snel mogelijk rond te krijgen maar je voorziet problemen met de invoering. Begin met de feiten:
- In het voorstel is geen rekening gehouden met het trainen van de medewerkers
- Ik maak me zorgen als ze straks met de nieuwe software moeten werken zonder goede instructie
- Ik begrijp dat je de deadline wil halen
- Laten we een teamvergadering houden en zien wat de anderen ervan denken
Door stap 3 voelt de ander zich serieus genomen en ontstaat er een grotere bereidheid om verder te praten.
Zelfde boodschap herhalen
De techniek van de kapotte plaat is handig als je wel nee hebt gezegd maar de ander blijft aandringen. Een voorbeeld. Stel dat je collega vraagt om samen even naar buiten te gaan en een cappuccino te halen. Je hebt al gezegd: ‘Nee bedankt, ik wil even wat afmaken.’ Je collega doet een nieuwe poging en zegt iets als: ‘Kom op, je zit al uren naar dat beeldscherm te turen. Even naar buiten is goed voor je.’ Je herhaalt vriendelijk en geduldig wat je eerder zei: ‘Nee, ik meen het. Ik wil dit eerst even afmaken.’ De collega houdt aan en zegt: ‘Ach we zijn binnen een kwartier weer terug. Dat lukt toch wel?’ Je reageert met bijna dezelfde zin: ‘Ik moet dit echt even afmaken. En daarna doe je een ander voorstel: ‘zullen we anders vrijdag samen een cappuccino gaan halen?’ Dan verzacht je de teleurstelling.
In een eerder blog gaf ik tips over hoe je zonder schuldgevoel nee kunt zeggen. Dat lees je hier.
Mooie week gewenst!
Liefs, Belinda
Bronnen
De focus-zone – Lucy Palladino
Changing for good – James Prochaska, John Norcross, Carlo DiClemente
Foto
Gemma Evans via Unsplash.com
