Jaren geleden kreeg ik de vraag of ik een avond aan elkaar wilde praten en de gastsprekers wilde introduceren. Het was voor een goed doel en ik kon onmogelijk weigeren, vond ik. Eigenlijk werd het niet gevraagd, maar was het al een uitgemaakte zaak. Terwijl de vergadering doorging en de plannen concreter werden, had ik maar een gedachte: hoe kom ik hier in godsnaam onderuit? Van het idee alleen kreeg ik al klamme handen. Laat staan op de avond zelf. Wat kon ik doen? Me te zijner tijd ziekmelden? Snel een weekendje weg regelen en zeggen dat Robert me verrast heeft?
Thuisgekomen reageerde Robert enthousiast: ‘Je hebt toch vaker gepresenteerd? Nou dan, gewoon doen!’ ‘Maar dat is jaren geleden!’, wierp ik tegen. Ik besloot naar Toastmasters te gaan. Tijdens mijn zoektochten naar informatie over zelfvertrouwen ontwikkelen, was ik die naam al eerder tegengekomen. Toastmasters is een internationale vereniging waar je kunt oefenen in het spreken in het openbaar en eerlijke en constructieve feedback krijgt. Dezelfde avond werd ik lid en ging ik als een speer oefenen.
Ik leerde dat heel veel mensen het eng vinden om te spreken in het openbaar. Dat stelde me een beetje gerust. En verder leerde ik dat je de gastsprekers die je aankondigt even van tevoren belt en vraagt wat ze gaan vertellen. Zo maakte ik alvast kennis en kreeg ik informatie voor de inleiding. Ik leerde dat het beter is om eerst op te schrijven wat je wil vertellen in plaats van uit de losse pols te praten. En ik leerde dat goed presenteren gewoon heel veel oefening vergt.
Dus in plaats van me ziek te melden of een zogenaamd verrassingsweekendje weg, ging ik de uitdaging aan en door mijn angst heen. Nu ik dat zo opschrijf voel ik het weer. Maar ik voel ook de blijdschap en trots die ik tijdens de avond ervoer toen ik merkte dat het goed ging. Het was leuk om te merken dat de gastsprekers bij binnenkomst naar mij vroegen. Ze kenden verder niemand en het voorbereidende telefoongesprek had het ijs al gebroken en ik kon ze een beetje de weg wijzen. Achteraf ben ik dus blij dat ik de uitdaging niet uit de weg ben gegaan. Het is goed om te weten hoe je nee moet zeggen, en soms is het goed om het gewoon maar ‘te doen’.
Nu weet ik inmiddels dat als je iets vaker doet, het steeds makkelijker wordt: de regel van vijf. En dat de spanning die daarbij komt kijken, gewoon gezonde stress is, en dat uit je comfortzone gaan goed is voor je zelfvertrouwen. Daarom is het zo leuk om meer te leren over psychologie en daarover te bloggen.
En jij? Wat vind jij van presenteren? Sta je met gemak voor een groep of laat je de beurt ook liever aan je voorbijgaan?
Fijne week en liefs,
Belinda
Op mijn website staat de zin: zelfvertrouwen maakt het leven leuker. Een van de redenen daarvoor is dat je met meer zelfvertrouwen assertiever bent. En dat assertieve zorgt ervoor dat je meer controle hebt omdat je nee kunt zeggen als dat nodig is. Dat levert meer zelfrespect op, minder frustratie en betere relaties.
Toch wordt assertiviteit soms negatief opgevat en is het beeld dat het kattig, snibbig of bits is. Maar een assertieve reactie is juist niet bozig of bitchy. Daarom een blog over de kunst van het nee zeggen.
“The art of leadership is saying no, not yes. It’s very easy to say yes.”
Tony Blair
Een mooi citaat van Tony Blair, maar dat ja zeggen zo makkelijk is als je eigenlijk nee bedoelt, daar heb ik mijn twijfels bij. Want zodra je ja zegt, is de kans groot dat je jezelf daarna verwijten gaat maken. Tenminste, als je een beetje op mij lijkt. Gelukkig heb ik veel geleerd van mijn ‘project zelfvertrouwen’. Zo kwam ik dit rijtje tegen in het boek Changing for good van de auteurs Prochaska, Norcross en DiClemente. Volgens hen is assertiviteit:
Ik vond het destijds een indrukwekkend lijstje. En ook een heerlijk lijstje, eentje waarvan je meteen ontspant. Want hoe vaak lees je dat je het recht hebt op beperkingen en zelfs recht hebt op respect voor je beperkingen?
Een belangrijk uitgangspunt van assertiviteit is dat de ander dezelfde rechten heeft. De ander mag dus ook fouten maken en heeft ook recht op zijn of haar beperkingen. Er is dan sprake van gelijkwaardigheid. En daar zit het probleem want met minder zelfvertrouwen, heb je sneller de neiging om je minder te voelen.
Het helpt om wat meer af te weten van gedrag dat hoort bij sub-assertief, assertief en agressief reageren. Bij sub-assertief durf je bijvoorbeeld niet te vragen om uitleg als je een instructie niet hebt begrepen, ben je gespannen om een kletspraatje te maken met een onbekende, geef je in gezelschap je mening niet of erger je je enorm aan iemand met het hoogste woord en doe je niets.
Agressief reageren is een dominante houding die zich uit door slecht te luisteren, en iemand steeds in de rede te vallen. Of overdreven veel kritiek geven en dat alsmaar herhalen. En door met stemverheffing te praten of erger, te schreeuwen. Negeren is ook een vorm van agressie.
Assertief reageren gaat zo:
Een voorbeeld om het te verduidelijken. Stel dat je teammanager probeert om een project zo snel mogelijk rond te krijgen maar je voorziet problemen met de invoering. Begin met de feiten:
Door stap 3 voelt de ander zich serieus genomen en ontstaat er een grotere bereidheid om verder te praten.
De techniek van de kapotte plaat is handig als je wel nee hebt gezegd maar de ander blijft aandringen. Een voorbeeld. Stel dat je collega vraagt om samen even naar buiten te gaan en een cappuccino te halen. Je hebt al gezegd: ‘Nee bedankt, ik wil even wat afmaken.’ Je collega doet een nieuwe poging en zegt iets als: ‘Kom op, je zit al uren naar dat beeldscherm te turen. Even naar buiten is goed voor je.’ Je herhaalt vriendelijk en geduldig wat je eerder zei: ‘Nee, ik meen het. Ik wil dit eerst even afmaken.’ De collega houdt aan en zegt: ‘Ach we zijn binnen een kwartier weer terug. Dat lukt toch wel?’ Je reageert met bijna dezelfde zin: ‘Ik moet dit echt even afmaken. En daarna doe je een ander voorstel: ‘zullen we anders vrijdag samen een cappuccino gaan halen?’ Dan verzacht je de teleurstelling.
In een eerder blog gaf ik tips over hoe je zonder schuldgevoel nee kunt zeggen. Dat lees je hier.
Mooie week gewenst!
Liefs, Belinda
De focus-zone – Lucy Palladino
Changing for good – James Prochaska, John Norcross, Carlo DiClemente
Gemma Evans via Unsplash.com
Vier jaar geleden bleef ik op om de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen te zien en kroop ik om 03:00 uur ’s nachts teleurgesteld in bed. Opblijven hoefde deze keer niet, de uitslag zou toch nog dagen op zich laten wachten. Nu de verkiezingen voorbij zijn en het Trump-tijdperk ten einde loopt, kreeg ik het idee om een blog te schrijven over narcisme.
Het narcisme dat we kennen van Trump is vrij bekend. Het wordt gemakkelijk herkend en Trump is inmiddels een klassiek voorbeeld van narcisme: het enorm opgeblazen ego, de behoefte aan bewondering en aandacht, de boosheid en gekrenktheid bij kritiek en de zelfoverschatting. Deze vorm van narcisme wordt grandioos narcisme genoemd. Iemand met weinig narcisme voelt zich gemakkelijk minder dan anderen. Daartussen bestaat zoiets als ‘gezond’ narcisme. Je loopt dan weinig kans om minderwaardigheidsgevoelens en somberheid mee te maken.
Naast grandioos narcisme, zoals Trump, bestaat ook kwetsbaar narcisme. Deze mensen lijken op het eerste gezicht vol zelfvertrouwen en komen charmant over. Als je ze beter leert kennen, merk je dat ze hun eigen prestaties en talenten overdrijven. Daarnaast vinden ze dat ze meer rechten hebben dan anderen. Ook maken ze arrogante opmerkingen en hebben ze moeite om zich in te leven in anderen.
Door de constante angst om niet goed genoeg te zijn, schiet de narcist als het ware in zijn eigen voet. Het lukt hem namelijk niet om op een natuurlijke manier zelfvertrouwen op te bouwen. Want dat bouw je op door
1) liefdevolle relaties en het gevoel dat je ertoe doet. Maar door zijn agressieve reactie op kritiek, komen relaties juist onder druk te staan.
2) Jezelf goed kennen en weten wat je talenten (en tekortkomingen zijn) is ook een bron van zelfvertrouwen. Maar door de zelfoverschatting en arrogantie kan de narcist juist in de problemen komen op zijn werk. Hij maakt niet waar wat hij belooft en moet flink bijsturen om niet ontslagen of ‘ontmaskerd’ te worden.
3) Dit bijsturen kost een hoop tijd en stress en gaat ten koste van de derde bron van zelfvertrouwen: persoonlijk leiderschap. Daar is zelfkennis voor nodig en dat lukt de narcist niet. Hij doet zich altijd beter voor en is niet authentiek.
4) Oprecht en integer zijn, de vierde bron, is onmogelijk als je nooit een fout of tekortkoming kunt toegeven. Narcisten zijn daarom goed in de boel verdraaien en de ander de schuld te geven. Zo hoeven ze geen verantwoording te nemen voor hun aandeel. Want zelfreflectie en je eigen gedrag onder de loep nemen, is te veel gevraagd voor het kwetsbare ego.
Toch lukt het veel narcisten om carrière te maken. Arrogantie in combinatie met charme worden, onterecht, aangezien als zelfvertrouwen en daadkracht. Een gebrek aan inlevingsvermogen maakt het makkelijk om mensen te manipuleren, personeel uit te buiten en zo doelen te bereiken. Succesvol zijn is belangrijk en daarom gaan narcisten graag om met andere narcisten. Ze vinden elkaar in de kortetermijnoplossingen en hebben maling aan de belangen en behoeften van anderen.
Een narcist in je omgeving (een leidinggevende, of dichterbij, je partner of vader, moeder) kan een flinke wissel trekken op je zelfvertrouwen. Als je een narcist wijst op zijn verantwoordelijkheden, of op inconsistenties in gedrag, op fouten of rariteiten, gaat hij onhebbelijk doen door zijn grote onzekerheid en negatieve zelfbeeld. Hij kan slecht met kritiek omgaan want dat is als zout strooien in de wond. Om de kritiek, de pijn, af te wenden gaat de narcist meteen in de aanval en probeert hij de ander de mond te snoeren en/of te beschuldigen. Een kwetsbare of open houding zie je daarom zelden bij een narcist.
De narcist gaat niet veranderen want hij ziet de noodzaak niet. Verdiep je verder in het gedrag zodat je inderdaad zeker weet dat je met een narcist te maken hebt. Als je gekwetst bent en je voelt je onzeker door de narcist, erken dat voor jezelf. Sta jezelf toe om daar verdrietig en boos over te zijn. Accepteer daarna de situatie en ga na welke mogelijkheden je hebt om afstand te nemen. Als dat niet mogelijk is, probeer dan emotioneel afstand te nemen. Zorg dat je zelf weer steviger in je schoenen staat. Ga met mensen om die je steunen en aanmoedigen. En het helpt om te weten wat je belangrijkste waarden zijn. Meer daarover in dit blog.
Dus
Ik wens je een mooie week!
Liefs, Belinda
Het narcistisch ideaal – Dr. Jan Derksen
Will I ever be good enough? – Dr. Karyl McBride
Afgelopen week was ik in het Van Gogh Museum om de tentoonstelling ‘Je liefhebbende Vincent’ te zien. Toen ik daar liep en de prachtige schilderijen zag, ging ik fantaseren hoe het leven van Vincent van Gogh eruit zou zien anno 2020. Ik zag een beeld voor me van Vincent op bezoek bij de psychiater, in gesprek over nieuwe medicijnen om zijn depressie te verlichten. Zijn broer Theo die een website zou maken om de schilderijen van Vincent onder de aandacht te brengen. Misschien zelfs een Instagram-account.
Ik vond de tentoonstelling ook ontroerend. De warme band met Theo, zijn worsteling als kunstenaar en alle stress waar hij mee te maken kreeg. Zelfs al vanaf het allereerste begin. Vincent kwam namelijk ter wereld op de sterfdag van zijn doodgeboren broertje. De moeder van Vincent was een vrome en angstige vrouw. Ze maakte zich snel zorgen en zocht afleiding door alsmaar bezig te blijven, bijvoorbeeld met poetsen en bidden. Het is daarom goed denkbaar dat Anna tijdens haar tweede zwangerschap veel zorgen had over de bevalling en de gezondheid van haar kindje.
Er is steeds meer bewijsmateriaal dat stress tijdens de zwangerschap kan leiden tot gedragsproblemen en stemmingsstoornissen bij de nakomelingen. Vooral ‘zwangerschapsspecifieke angst’, dus je constant zorgen maken of alles tijdens de zwangerschap en bevalling wel goed gaat, zou kunnen leiden tot angststoornissen, angst of verdriet bij het opgroeiende kind.
Ook is bekend dat Anna eenzaam was in Zundert. Door haar huwelijk met de predikant Theodoor van Gogh verhuisde ze van Den Haag naar het katholieke Brabant. Anna verstond het dialect niet en ze had weinig contact met andere vrouwen. Die eenzaamheid in combinatie met haar sombere natuur zal ongetwijfeld hebben geleid tot meer stress. Tel daar het verdriet bij op om haar doodgeboren eerste kindje en je krijgt een mix van cortisol en adrenaline in het vruchtwater van haar tweede zwangerschap. Een ‘marinade’ van stresshormonen.
Daarna kreeg Vincent een zeer beschermde opvoeding. Zo mochten hij en zijn broers en zussen niet met andere kinderen spelen en kreeg Vincent tot zijn 11e thuis les. Van Anna kregen ze een somber beeld van de maatschappij mee. Die was bedorven en corrupt. Het is eigenlijk geen wonder dat Vincent last had van depressies, kwetsbaar en impulsief was en snel gekrenkt.
Toen ik een artikel zag in Trouw twee dagen later, over de geestestoestand van Van Gogh, las ik dat natuurlijk meteen. Emeritus-hoogleraar psychiatrie Willem Nolen deed uitgebreid onderzoek en de conclusie is dat Vincent van Gogh vandaag de dag de diagnose bipolaire stoornis en borderline zou krijgen. Ook dronk Van Gogh veel en was hij regelmatig ondervoed. Zijn geldzorgen zullen het er niet beter op hebben gemaakt.
Het is misschien geen vrolijk onderwerp, stress en zwangerschap. Maar het is wel belangrijk dat we weten wat de effecten zijn. En dat goede psychische zorg voor zwangere vrouwen belangrijk is. Die zorg zou de normaalste zaak van de wereld moeten zijn. Die zorg zou wat mij betreft vergoed moeten worden door zorgverzekeraars.
Was Anna vandaag de dag zwanger geweest, dan was de kans op betere begeleiding veel groter geweest. Ik hoop dat ze dan naar een goede psycholoog of coach was gegaan. En dat ze had geleerd hoe ze zich kan ontspannen, bijvoorbeeld met yoga en mindfulness. Dat ze had ingezien dat het goed is om je kinderen niet zo beschermd op te voeden. Dat ze meer vertrouwen had gekregen in anderen en meer had durven loslaten. Dan waren moeder en kind vast veel gelukkiger geweest.
Ik wens je een mooie, stressvrije week!
Foto: Inspired by Vincent van Gogh / Jasmin Sessler via Unsplash.com
Bronnen:
artikel over de ziektegeschiedenis van Vincent van Gogh
artikel over stress tijdens de zwangerschap
artikel over gevolgen eenzaamheid
artikel over affectieve stoornissen
wikipagina van Vincent van Gogh
artikel over de ziektegeschiedenis van Vincent van Gogh
link naar Amazon: biografie over Vincent van Gogh