door Belinda Noorland | 29, jul, 2020 | Blog
Soms lees je iets wat diepe indruk maakt. Dat was vanmorgen het geval toen ik mijn havermoutontbijtje aan het eten was.
‘Het is aardedonker wanneer Zakaria al-Omar op de avond van 5 juli door het centrum van Beiroet naar huis wandelt. De straatverlichting is uit. Er rijden geen auto’s op straat. Alleen in de hotels in de verte brandt licht. Plots houdt een motor stil. Een man van in de veertig stapt af en haalt een mes tevoorschijn. “Aan jou de keus”, fluistert hij terwijl hij het koude metaal zachtjes tussen Omars ribben prikt. “Of je geeft me geld, of je koopt eten voor me.”
Van het kleine bedrag dat Omar tevoorschijn haalt, neemt de man slechts de helft aan. Daarop zakt hij in elkaar en begint oncontroleerbaar te huilen. “Je moet me vergeven”, stamelt de overvaller. “Mijn kinderen hebben honger en ik ben mijn baan kwijtgeraakt.” Omar aarzelt geen moment en vergeeft de man. Deze breekt opnieuw in tranen uit, krabbelt weer overeind en loopt terug naar zijn motor. “Het spijt me”, zegt hij nog één keer voordat hij de nacht inrijdt. “Dit is niet wie ik ben.”
Jezelf verliezen
Vooral dat laatste zinnetje raakt me. Ik probeer me voor te stellen hoe deze man terug naar huis rijdt en onderweg wat eten koopt voor zijn kinderen. En dat de aanblik van hun blije gezichtjes zijn geweten sust. Helaas is je geweten sussen niet best voor je zelfvertrouwen. Net als je schuldig voelen of je schamen. Doe je het vaak, dan bestaat de kans dat je afstompt. Dat beseft ook Omar. De gebeurtenis laat hem niet los, vertelt hij twee weken later aan de NRC-correspondent. “Die man moet echt tot het uiterste zijn gedreven”, zegt Omar. “Kennelijk komt er een moment waarop je jezelf verliest.”
Moreel kompas
Het is een extreem voorbeeld hoe het zelfvertrouwen afneemt om dat je niet kunt handelen volgens je normen en waarden. Eerder schreef ik een blog over je moreel kompas als bron van zelfvertrouwen: als je je goed voelt over je gedrag, dan neemt je zelfvertrouwen toe. Het trieste is dat deze man nu dieper in de put komt te zitten. Hij heeft al problemen en zorgen genoeg, nu voelt hij zich ook nog eens waardeloos. Door vergiffenis te vragen en te zeggen dat dit gedrag niet bij hem past, probeert hij vast te houden aan zijn normen en waarden.
Online test
Gelukkig leven wij in Nederland en hebben we niet te maken met een humanitaire ramp zoals nu in Libanon. Onder extreme omstandigheden weet je onmiddellijk wat het allerbelangrijkste is. Maar hier in ons alledaags leventje is dat wat lastiger. Je kunt dan bijvoorbeeld een online test doen om je belangrijkste waarden te ontdekken. Zelf heb ik dat gedaan via het Barrett Values Centre.
Veiligheid en zelfexpressie
Vijf van de belangrijkste waarden, schrijft oprichter Richard Barrett in deze LinkedIn-post gaan over hoe we ons verhouden tot de mensen in ons leven: familie, respect, vriendschap en vertrouwen. Pas daarna komen de waarden die te maken hebben met hoe we ons verhouden tot onszelf en wie we zijn: humor/plezier, enthousiasme, toewijding, creativiteit en continu leren. Dus alleen als we ons veilig voelen (en erbij horen), voelen we ons vrij om uit te drukken wie we zijn.
Misschien maakt het voorval in Libanon daarom zo’n indruk. Omdat de man zich toch wil uitdrukken wie hij eigenlijk is, met de zin: “Dit is niet wie ik ben.”
Ontdek je waarden
Wil je ook de online test doen om erachter te komen wat jouw belangrijkste waarden zijn? Je vindt ‘m via deze link: https://survey.valuescentre.com/survey.nl De taal is al ingesteld op Nederlands. Het is gratis en betrouwbaar. Dat geldt zowel voor de uitkomsten als voor het delen van je mailadres. Je ontvangt daarna eenmalig een mail: een rapportje met je persoonlijke waarden.
Leuk als je een comment achterlaat die bijvoorbeeld te maken heeft met jouw belangrijkste waarden!
door Belinda Noorland | 22, jul, 2020 | Blog
Ken jij het lied Ik hou van mij van zanger en cabaretier Harrie Jekkers? Ik wilde de tekst graag op de website omdat het zo mooi bij zelfvertrouwen past. Vandaar dat ik toestemming vroeg. Die kreeg ik en daar ben ik blij mee.
Met de band Klein Orkest had de Haagse taalkunstenaar jaren geleden veel succes. Hij schreef ook het prachtige ‘Over de muur’ over het verdeelde Berlijn en de Koude Oorlog en het grappige ‘Oh, oh Den Haag’. Als cabaretier trok hij volle zalen.
Dit nummer komt van het album ‘Mijn ikken’ en Harrie Jekkers kondigde het destijds in zijn cabaretvoorstelling zo aan:
“En dan nu een liedje over mijn allergrootste liefde, getiteld Ik hou van mij”.
Ik hou van mij
Ik hou van mij hoor je nooit zingen
Ik hou van mij wordt nooit gezegd
Maar ik hou van mij ga ik toch zingen
Want ik hou van mij, van mij alleen en ik meen het echt.
Ik hou van mij, want ik ben te vertrouwen
Ik hou van mij, van mij kan ik op aan
Ik hou van mij, op mij kan ik tenminste bouwen
Ik hou van mij en ik laat mij nooit meer gaan.
Ik blijf bij mij en niet voor even
Ik blijf bij mij voor eeuwig en altijd
Ben zelfs bereid mijn leven voor mezelf te geven
Ik blijf bij mij totdat de dood mij scheidt.
Ik hou van jou zeg ik soms ook wel
Ik hou van jou, schat en ik meen het echt
Maar ‘ik hou van jou’ zeg ik alleen maar voor de spiegel
Zo komt ‘ik hou van jou’ weer bij mezelf terecht.
Ik hou van mij, van mij, van mij en van geen ander
Want ik ben verreweg de leukste die ik ken.
Ik hoef mezelf zo nodig ook voor mij niet te veranderen
Ik blijf bij mij mezelf, gewoon zoals ik ben.
Want ik hou van jou betekent meestal
Schat hier heb je mijn problemen, los maar op;
Leef in een hel en verwacht van jou de hemel.
Je geeft de hel weg, dank je wel zeg, rot lekker op.
Want houwen van een ander
Dat heb jij alleen maar nodig
Omdat je niet genoeg kan houden van jezelf.
Hou van jou joh, maak de ander overbodig.
Ware liefde, geloof me, begint altijd bij jezelf.
Want ik hou van jou is niet de sleutel tot de ander
Maar: ik hou van mij, al klinkt het bot en slecht.
Want wie van zichzelf houdt,
Die geeft pas echt iets kostbaars
Als-ie ik hou van je tegen een ander zegt.
tekst/muziek: Koos Meinderts/ Harrie Jekkers
Een geweldig lijflied! Harrie Jekkers zingt het lied in de video hieronder, toen hij te gast was bij de Wereld Draait Door in november 2017.
Tot volgende week!
Foto: Edgar Chaparro via Unsplash.com
door Belinda Noorland | 15, jul, 2020 | Blog
Stel dat we allemaal steeds over voldoende zelfvertrouwen zouden beschikken. Hoe zou de wereld er dan uitzien? Zouden mensen gelukkiger zijn en betere keuzes maken?
Self-esteem movement
In Amerika hebben ze een poging gedaan. Eind jaren ’80 was er in Californië een heuse taskforce die zelfvertrouwen moest onderzoeken, promoten en persoonlijke en sociale verantwoordelijkheid moest stimuleren. De psychologen Nathaniel Branden en Jack Canfield zaten destijds in die taskforce en zijn later bekend geworden door hun boeken over zelfvertrouwen. Zij definiëren zelfvertrouwen zo:
Vertrouwen in ons denkvermogen en vertrouwen het leven aan te kunnen en vertrouwen dat we succesvol en gelukkig mogen zijn; het gevoel van waarde te zijn, op te komen voor onze behoeften en wensen, onze eigen normen en waarden te volgen en te genieten van het resultaat van onze inspanningen.
– Nathaniel Branden
Zelfvertrouwen is het gevoel dat je je geliefd en bekwaam voelt. Het betekent mogelijkheden zien in plaats van onmogelijkheden; problemen aanpakken en oplossen in plaats van de schuldige aan te wijzen. Het betekent leren door fouten te mogen maken en doorgaan in plaats van te stoppen – of erger: het geeneens proberen.
– Jack Canfield
De gedachte was dat te weinig zelfvertrouwen de oorzaak was van allerlei maatschappelijke en sociale problemen. De taskforce zou een soort sociaal vaccin ontwikkelen en verwacht werd dat er in de toekomst minder tienermoeders, alcohol- en drugsverslaafden en voortijdige schoolverlaters zouden zijn. En minder geweldsdelicten en minder kindermishandeling.
Politici en beleidsmakers stonden achter deze taskforce. Het idee sloeg ook aan bij ouders en onderwijzers. In plaats van onderzoek af te wachten, begonnen leerkrachten en ouders, liefdevol en met de beste intenties, alvast met complimenten. Ieder kind in de klas hoorde: ‘you’re so special’.
Averechts effect
Het idee waaide over naar Nederland. Kinderen die lagere cijfers haalden, werden ontzien. Scholen schaften cijfers af of gingen minder streng nakijken. Bij wedstrijden kreeg voortaan iedereen een medaille: voor het meedoen en de inzet. Het broertje of zusje van de jarige kreeg ook een cadeautje want anders was het zielig. Kortom: kinderen kregen minder uitdaging en tegenslag. In plaats daarvan kwam extra bescherming tegen teleurstellingen. Dat is nou juist niet goed voor het ontwikkelen van zelfvertrouwen. Dat bouwt zich op door uitdagingen aan te gaan en de comfortzone stap voor stap op te rekken. Dus door te oefenen, fouten te maken en daar weer van te leren.
Hoogleraar klinische psychologie Jan Derksen was kritisch op die beweging uit de VS. Het heeft ons zelfbewuster en narcistischer gemaakt schrijft hij in het boek ‘Het narcistisch ideaal’. Wel bestaat er volgens hem zoiets als ‘gezond narcisme’: mensen met een gezonde dosis narcisme lopen weinig kans om minderwaardigheidsgevoelens en somberheid mee te maken. Je kunt je ook afvragen of gezond narcisme dan niet gewoon hetzelfde is als zelfvertrouwen.
Nieuwe inzichten
Gelukkig worden er in het onderwijs alweer nieuwe inzichten toegepast. Leerkrachten weten nu wat de ‘groeimindset’ is (lees eventueel dit blog daarover) en wat het begrip grit inhoudt: passie en volharding. Niet iedereen weet dat tegenslag, falen en ergens veel moeite voor moeten doen, goed is voor het ontwikkelen van zelfvertrouwen. Ik moet denken aan een vader die opzettelijk een school binnenreed omdat hij boos was omdat zijn zoontje niet langer naast een vriendje mocht zitten in de klas. Te veel bescherming zorgt ervoor dat kinderen minder ervaringen hebben, ervaringen waar ze van leren en veerkracht mee opbouwen. En indirect krijgen ze de boodschap mee dat ze die hulp nodig hebben omdat ze het zelf niet aankunnen.
Zelfvertrouwen is geen quick fix
Het voordeel van die taskforce uit Californië is dat er veel wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar zelfvertrouwen, zelfrespect, zelfbeeld en zelfwaardering. Zelfvertrouwen is geen quick fix of cadeau van moeder natuur. We krijgen het door uitdagingen aan te gaan, kleine stapjes te zetten, te blijven oefenen en door te zetten. En natuurlijk helpt het als we aangemoedigd, gesteund worden door de mensen om ons heen. Dus wie weet, misschien komt er ooit nog eens een periode dat we allemaal voldoende zelfvertrouwen hebben. Een mooie gedachte.
When life gives you lemons / Photo by Francesco Cantinelli on Unsplash
door Belinda Noorland | 08, jul, 2020 | Blog
Feelings are much like waves, we can’t stop them from coming but we can choose which one to surf. – Jonatan Mårtensson
Emoties komen en gaan. Je kunt er veel of weinig aandacht aan besteden maar ze helemaal wegdrukken lukt niet. Wat meer kennis over emoties geeft ook meer zelfkennis. Ik vind de manier waarop Karla McLaren emoties beschrijft in het boek ‘The Art of Empathy’ verhelderend. Ze laat zien dat er zestien emoties zijn die allemaal een duidelijke functie hebben. Als je er meer vanaf weet, begrijp je jezelf en anderen beter. Dat begrip geeft een gevoel van controle en persoonlijk leiderschap en dat voedt je zelfvertrouwen. Bij de meeste emoties kun je twee vragen stellen die je helpen om de emotie om te zetten in een actie. Vorige week beschreef ik acht emoties. Dit is deel 2.
De andere acht emoties
Dit zijn, kort samengevat, de andere acht emoties met hun functie en de bijbehorende twee vragen.
- Afgunst is de emotie die wordt opgewekt door andermans bezittingen, kwaliteiten of geluk die voor jezelf ook wenst. Deze emotie helpt je te zien waar je naar verlangt en wat je zou willen ontwikkelen. Positief ingezet kan het een drijfveer zijn om nieuwe doelen voor jezelf te stellen. De twee vragen die gesteld moeten worden: Wil ik dat ook? Wat moet ik daarvoor doen?
- Paniek en extreme angst zorgen ervoor dat je lichaam zich onmiddellijk aanpast zodat je jezelf in veiligheid kan brengen. Vragen stellen is nu overbodig, het enige dat telt is actie en vertrouwen op lichaam en instinct. Trauma’s ontstaan tijdens extreme verwarring of extreme onzekerheid. In een gevaarlijke situatie is de kans op die extreme verwarring of onzekerheid vele malen groter dan in het normale dagelijkse leven. Verwarring of onzekerheid bijvoorbeeld over je eigen welzijn of die van familie en vrienden.
- Volgens Karen McLaren geeft verdriet aan dat het tijd is om iets los te laten dat niet werkt. Als je verdriet werkelijk kunt loslaten, verdwijnt het onmiddellijk en maakt het plaats voor ontspanning en bloei. Verdriet geeft waardevolle inzichten in onze behoeften en helpt zo om gelukkiger te worden. De vragen die je stelt als je verdrietig bent: Wat moet ik loslaten? Wat is aan vernieuwing toe?
- Leed of grief is de overtreffende trap van verdriet en deze emotie heeft de functie om bewust te zijn over het leven, de dood en afscheid. Verdriet en leed zijn verwant aan elkaar, maar verdriet onderscheidt zich omdat je dan nog een keuze hebt om los te laten. Leed ontstaat als die keuze er niet (meer) is, als je het niet kunt beïnvloeden en rouw nodig is. De twee vragen om te stellen tijdens een periode van rouw: Wat moet ik volledig loslaten? Wat moet worden verwerkt?
- Een depressie ziet Karla McLaren als een stopteken van de ziel. De twee vragen die gesteld moeten worden: Waar is mijn energie naar toe gegaan? Waarom is mijn levenslust verdwenen? De functie van depressie is bewustwording dat veranderingen op een bepaald vlak in je leven noodzakelijk zijn en dat aanpassing nodig is. Iets in je leven werkt niet, een depressie geeft aan dat de grens van je ziel, is bereikt. Het is tijd voor bezinning. Ga naar de huisarts als de veranderingen onvoldoende verlichting brengen.
- Gevoelens van geluk ontstaan als er sprake is van kracht, hoop, verwondering, amusement, speelsheid en blijheid. De functie van geluk is je te helpen de toekomst hoopvol en vol mogelijkheden (in plaats van moeilijkheden) tegemoet te zien. Vragen stellen is nu onnodig. Gewoon genieten en dankbaar zijn voor het moment.
- Tevredenheid ontstaat als er plezier is en waardering. Het helpt ons om met trots en goedkeuring naar onszelf te kijken. Als we tevreden zijn, groeit ons zelfrespect en ons zelfvertrouwen.
- Als we ons uitgelaten voelen of als we opgetogen zijn, dan is er sprake van blijdschap of vreugde. Begrippen die bij blijdschap horen: inspiratie, glans, aantrekkingskracht en geluk. Je voelt je verbonden, je staat open voor anderen, voor ideeën en voor nieuwe ervaringen. McLaren waarschuwt voor de combinatie van hoge pieken, diepe dalen. Er is duidelijk geen balans als momenten van uitzinnige vreugde omslaan in verdriet en somberheid. Haar advies: goed voor jezelf zorgen en desnoods om hulp vragen.
Emotionele intelligentie
Evenwichtig met emoties omgaan noemen we sinds de jaren ’90 emotionele intelligentie. Je bent dan in staat om:
- stress snel te verminderen;
- emoties te herkennen en te managen;
- verbinding te maken met anderen via non-verbale communicatie;
- humor en speelsheid te gebruiken in een lastige situatie;
- en op een positieve manier en met vertrouwen conflicten op te lossen.
Deze vaardigheden leer je doorgaans in je opvoeding door voorbeeldgedrag van je ouders. Het beste voorbeeldgedrag is dit:
- emoties worden niet gebagatelliseerd, genegeerd of onbelangrijk gevonden;
- je wordt niet afgeleid van de emotie;
- er is ruimte om de emotie te begrijpen.
Volgende week gaat mijn blog over de self-esteem movement in Amerika en wat de gevolgen daarvan waren in de opvoeding en op scholen. Stay tuned!
Foto: Ckturistando via www.unsplash.com
door Belinda Noorland | 01, jul, 2020 | Blog
Van onze emoties kunnen we een hoop leren. Als we ze beter herkennen en begrijpen, zorgt het indirect ook voor meer zelfvertrouwen: we leren onszelf beter kennen. Meer zelfkennis betekent meer zelfvertrouwen. Ook leren we anderen beter begrijpen.
Volgens empathie-expert Karla McLaren heeft elke emotie een duidelijke functie. In haar optiek zijn emoties vooral pakketjes betrouwbare data waar je iets mee moet doen. Een emotie vraagt om een actie. In haar boek The Art of Empathy beschrijft ze die zestien emoties en hun functies. Ik heb er hieronder acht kort samengevat:
Acht emoties
- Boosheid ontstaat als we niet gehoord worden, als onze standpunten er niet toe doen, als onze grenzen worden overschreden en als er onwaarheden over ons worden geuit. De functie van boosheid is bescherming: voor onszelf opkomen en onze grenzen bewaken. Met een gezond gevoel van eigenwaarde kunnen we onszelf gemakkelijker beschermen. Als je boos bent, zijn er twee vragen die van belang zijn: Wat heeft bescherming nodig? Wat moet worden rechtgezet?
- Apathie en onverschilligheid is een natuurlijke bescherming als je boosheid of een andere emotie niet kunt of mag uiten. Apathie geeft je als het ware een time-out. De functie van apathie en onverschilligheid is je losmaken, je eigen weg gaan, onderzoeken wat je nodig hebt. Het spoort je aan om je talent aan het werk te zetten. De twee vragen die gesteld moeten worden bij apathie en onverschilligheid: Wat wordt er vermeden? Wat moet boven water komen?
- Schuld- en schaamtegevoel. Schaamte is een sociale emotie en helpt bij het afstemmen van ons gedrag als we in gezelschap zijn. Volgens McLaren zorgt schaamte ervoor dat we onszelf anderen niet kwetsen, beledigen of belachelijk maken. Je vaak schamen is niet Als dat wel gebeurt, zijn de volgende twee vragen relevant: Wie is pijn gedaan? Wat moet goed gemaakt worden? Je vaak schamen is niet goed voor je zelfvertrouwen. Je bent dan te kritisch voor jezelf. De oplossing: aardig en geduldig zijn voor jezelf.
- Haat is een bijzonder sterke emotie die opkomt als je een deel van jezelf afwijst (zelfhaat) of als je door iemand die belangrijk voor je is, wordt afgewezen. Negativiteit overheerst. De functie van haat: een intens bewustzijn van afschuw en acceptatie van kwaad. De twee vragen die gesteld moeten worden: Wat kan ik niet accepteren van mezelf of van de ander? Wat moet wel geaccepteerd worden? Een mooie quote van Boeddha over haat en loslaten is deze: ‘Het vasthouden aan haat is als het vasthouden van een heet stuk steenkool, met de intentie om het tegen iemand aan te gooien; jij bent degene die zich brandt.’ Het tegenovergestelde van haat is natuurlijk liefde.
- Angst heeft te maken met actie en intuïtie. Echte angst (in plaats van ingebeeld gevaar door je interne criticaster of een overactieve amygdala) geeft focus en zorgt ervoor dat we onszelf in bescherming brengen als er gevaar is. Op je intuïtie af durven gaan is een teken van zelfvertrouwen en innerlijke kracht. In het Engels is er het acroniem FEAR: Forget Everything And Run voor fysieke angst en een voor mentale angst: FEAR: Face Everything And Rise! In het geval van angst is er maar één vraag te stellen: Welke actie moet ik nu ondernemen?
- Piekeren en je zorgen maken helpen je om zaken niet langer uit te stellen en je te richten op wat gedaan moet worden. Het zijn de kleinere zusjes van angst en helpen je om tegenslag, veranderingen en gevaar voor te zijn door in actie te komen en prioriteiten te stellen. De twee vragen die gesteld moeten worden: Wat was de aanleiding voor dit gevoel? Wat moet er nu eerst gebeuren?
- Rusteloosheid is net als apathie en onverschilligheid een masker dat angst tracht te verbergen. Het is een emotie die je voelt als je wordt overweldigd door veranderingen, vernieuwingen of te veel taken. Rusteloosheid laat zien dat je even afstand moet nemen, dat je een time-out nodig hebt. De twee vragen die gesteld moeten worden: Wat wil ik bereiken? Welke actie is nodig?
- Jaloezie is de emotie die ontstaat door bedrog of ontrouw in een van je belangrijkste relaties. Deze emotie helpt om grenzen te (her)stellen als veiligheid, verbondenheid, betrokkenheid en trouw op het spel staan. Jaloezie kan ook van binnenuit komen als er sprake is van weinig eigenwaarde. In dat geval is het de eigenwaarde die moet helen en hersteld moet worden. De twee vragen die gesteld moeten worden: Wat is er misleid? Wat moet helen en herstellen?
Als je aandacht besteedt aan je emoties en jezelf de bijbehorende vragen stelt en actie onderneemt, dan verdwijnen ze en ben je sneller terug in balans. Op een gezonde manier omgaan met je emoties is niet alleen goed voor je lijf en je relaties, het vergroot indirect dus ook je zelfvertrouwen. Volgende week: de andere acht emoties en hun functies. Fijne week!
Foto: Igor Kasalovic via Unsplash.com
